Dzień dobry z uśmiechem 😉
Tak właśnie – z uśmiechem, chociaż wielu z nas na hasło Gramatyka reaguje nieco inaczej. Język niemiecki kojarzony jest z niełatwą gramatyką, koniecznością zapamiętania i stosowania wielu reguł, obok których funkcjonują wyjątki. To może być zniechęcające. Moją intencją w tym tekście jest jednak przybliżenie Wam podstawowych reguł i podpowiedzenie kilku „wytrychów”, dzięki którym może być naprawdę z uśmiechem.
Gramatyka niemiecka [PORADNIK]
1. Wprowadzenie do niemieckiej gramatyki
Gramatyka to uporządkowany zbiór reguł językowych rządzących organizacją zdań, tekstów czy wypowiedzi; innymi słowy zespół prawideł umożliwiających tworzenie złożonych jednostek językowych. Dzięki tym zasadom możemy zrozumieć i nauczyć się, jak poprawnie odmieniać rzeczowniki, czasowniki i inne składniki języka oraz budować z nich poprawne zdania. Nauka niemieckiego bez solidnej znajomości gramatyki byłaby jak budowanie domu bez fundamentów. Dlatego warto poświęcić czas na zrozumienie i opanowanie tych zasad, aby móc efektywnie komunikować się w języku niemieckim.
2. Najważniejsze aspekty gramatyki języka niemieckiego
- czasownik- odmienia się przez osoby, – występuje w czasach, np. teraźniejszym/Präsens, – ma tryby, np. oznajmujący czy pytający, – ma strony, np. strona czynna
- rzeczownik – występuję w rodzajach i liczbach, np. rodzaj żeński , liczba mnoga, – odmienia się przez przypadki (w j. niemieckim tylko 4 przypadki: Nominativ, Genitiv, Dativ, Akkusativ, a w polskim 7!)
- zaimek – zastępuje rzeczownik , jest ich kilka rodzajów, np. zaimki osobowe, wskazujące itd
- zdanie- wypowiedzenie służące do zakomunikowania jakiejś treści i podlegające ograniczeniom formalnym[1]. Budowa zdania opiera się na związkach między wyrazami, zarówno współrzędnych, jak i podrzędnych[2].
3. Gramatyka języka niemieckiego w praktyce
Praktyczne zastosowanie gramatyki jest kluczowe dla każdego, kto chce płynnie posługiwać się językiem niemieckim. Na przykład, podczas rozmowy w sklepie, w miejscu pracy, w szkole czy też na urlopie w krajach niemieckojęzycznych poprawne użycie gramatyki pozwala na jasne i zrozumiałe komunikowanie się. Ćwiczenie tych umiejętności w praktyce, na przykład poprzez rozmowy z native speakerami (Muttersprachler) lub pisanie krótkich tekstów, znacznie przyspiesza proces nauki niemieckiego.
Instytut Austriacki zaprasza na Grammatik Express, szybki sposób na powtórkę i ćwiczenia w praktyce https://www.oesterreichinstitut.com/pl/grammatik-express/
Moja podpowiedź: zmień język swojęgo telefonu na niemiecki, a przekonasz się, jak szybko poznasz nowe słowa i zwroty!
Gramatyka języka niemieckiego, a czasowniki
Tak między nami mówiąc, zarówno j. niemiecki jak i polski są językami fleksyjnymi, tzn. wiele elementów się po prostu odmienia. W naszym ojczystym języku odmieniamy, stosujemy określoną kolejność wyrazów w zdaniu nie zastanawiając się nad tym, bo w tym otoczeniu językowym wyrośliśmy. Jako dorośli ucząc się języka obcego np. na kursach, zwykle otrzymujemy drobnymi kroczkami zasady porządkujące wyrazy w zdaniu. Bo właśnie porozumiewamy się zdaniami przede wszystkim.
Najprostszym zdaniem jest kombinacja dwóch wyrazów, np.
Ich schreibe. Ja piszę.
Ten prosty komunikat niczym się nie różni od wersji po polsku. Pozwólcie, że będę posługiwać się nieco potocznymi określeniami gramatycznymi.
Ich + schreibe. Ja + piszę.
osoba + czasownik odmieniony, czyli zakończony charakterystyczną końcówką
/ podmiot + orzeczenie/
W obu językach odmieniamy czasownik przez osoby i jest to wyjściowa umiejętność. Odmiana to nic innego jak dodanie do rdzenia czasownika odpowiedniej końcówki. Bezokolicznik to forma nieodmieniona zakończona na -en : schreib-en, w polskim na -ć: pisa-ć. Jeśli szukamy czasownika w słowniku, to znajdziemy do tam właśnie w bezokoliczniku, czyli nieodmienionego .
Poniżej przedstawiam odmianę czasownika w czasie teraźniejszym: regularną/podstawową , nieregularną oraz kilka ciekawostek.
I. Odmiana regularna czasownika w czasie teraźniejszym / Präsens schreib-en
| l. pojedyncza/Singular | l.mnoga/Plural | |
|---|---|---|
| 1.osoba/Person | ich schreibe | wir schreiben |
| 2.osoba/Person | du schreibst | ihr schreibt |
| 3.osoba/Person | er,sie,es schreibt | sie/Sie schreiben |
Zaznaczone końcówki w kombinacji z osobami /zaimkami osobowymi/ to pierwszy stopień wtajemniczenia w liczbie pojedynczej i liczbie mnogiej. Warto zapamiętać następujące pojęcia: liczba pojedyncza /Singular, liczba mnoga /Plural, 1,2,3 osoba/ Person
Jeśli poznajesz nowy czasownik, odmień go głośno przez osoby. Zapamiętasz dzięki temu szybciej jego znaczenie, utrwalisz zaimki osobowe oraz końcówki!!!
Do tej odmiany należy większość -90% czasowników.
Drobnej modyfikacji ulega odmiana czasowników zakończonych na -ten, -den, -chnen, -ffnen: dla du, er,się,es, ihr końcówka dostaje literkę -e:
arbeiten / pracować: du arbeitest, er,sie,es arbeitet, ihr arbeitet
baden / kąpać: du badest, er,sie,es badet, ihr badet
zeichnen / rysować: du zeichnest, er,sie,es zeichnet, ihr zeichnet
öffnen / otwierać: du öffnest, er,sie,es öffnet, ihr öffnet
Jeśli przećwiczysz głośno odmianę tych czasowników, to z pewnością zauważysz, że ta dodatkowa literka znacznie ułatwia wymowę !!! Przy nowych czasownikach warto zdać się na swoją intuicję językową. Nasza pewność siebie wzrasta, jeśli często powtarzamy sobie coś na głos!!!
II. Odmiana nieregularna czasownika w czasie teraźniejszym / Präsens
W sposób nieregularny odmienia się ok. 200 czasowników, na początku nauki będziemy poznawać je stopniowo, 20 z nich to wyrazy do podstawowej komunikacji.
Nieregularność pojawia się w 2. i 3. osobie liczby pojedynczej: du oraz er,sie,es. Polega ona na zmianie samogłosek w rdzeniu czasownika, czyli tym elemencie, do którego dodajemy końcówkę.
Na szczęście to tylko 3 opcje:
- a – ä
fah-en/ jechać
| l. pojedyncza/Singular | l.mnoga/Plural | |
| 1.osoba/Person | ich fahre | wir fahren |
| 2.osoba/Person | du fährst | ihr fahrt |
| 3.osoba/Person | er,sie,es fährst | sie/Sie fahren |
Tak samo dla czasowników: laufen/biec, schlafen/spać, tragen/nosić
- e – ie
seh-en / widzieć
| l. pojedyncza/Singular | l.mnoga/Plural | |
| 1.osoba/Person | ich sehe | wir sehen |
| 2.osoba/Person | du siehst | ihr seht |
| 3.osoba/Person | er,sie,es sieht | sie/Sie sehen |
Tak samo dla czasowników: lesen/czytać,
- e -i
ess-en / jeść
| l. pojedyncza/Singular | l.mnoga/Plural | |
| 1.osoba/Person | ich esse | wir essen |
| 2.osoba/Person | du isst | ihr esst |
| 3.osoba/Person | er,sie,es isst | sie/Sie essen |
Tak samo dla czasowników: helfen/pomagać, sprechen/mówić, geben/dawać.
Ćwicząc te formy możesz dodawać do tych krótkich zdań inne elementy i w ten sposób podnosić na wyższy stopień swoje komunikaty :
Er fährt nach Österreich und du fährst nach Polen.
Sie isst gern Pizza aber wir essen gern Pommes.
III. Odmiana czasowników posiłkowych: sein, haben, werden w czasie teraźniejszym/ Präsens.
Szkoda tylko, że nie o jedzenie smakołyków tu chodzi. Te trzy czasowniki mają taką nazwę w nauce o języku, czasami mówi się o nich : pomocnicze. Oprócz swojego podstawowego znaczenia pełnią one ważne funkcje w budowaniu innych struktur gramatycznych. Ale o tym innym razem.
Czasownik sein-być to słowo bodaj najważniejsze dla każdego Człowieka. Pozwala ono określić najważniejszą osobę dla wszystkich – siebie samego. Ich bin Maria.
Co ciekawe, w większości języków europejskich odmienia się on nieregularnie: w polskim, niemieckim, francuskim, angielskim ( jeśli zapomniałeś odmianę, to obejrzyj film „Dzień świra”)
Już sam bezokolicznik jest inny niż pozostałe:
Sein -być
| l. pojedyncza/Singular | l.mnoga/Plural | |
| 1.osoba/Person | ich bin | wir sind |
| 2.osoba/Person | du bist | ihr seid |
| 3.osoba/Person | er,sie,es ist | sie/Sie sind |
Lubimy się chwalić stanem posiadania, i jest to całkiem normalne, więc czasownik haben- mieć to kolejny należący do bazowych umiejętności.
| l. pojedyncza/Singular | l.mnoga/Plural | |
| 1.osoba/Person | ich habe | wir haben |
| 2.osoba/Person | du hast | ihr habt |
| 3.osoba/Person | er,sie,es hat | sie/Sie haben |
Panta rhei czyli wszystko płynie, zmienia się. Czasownik werden – stawać się pozwala nam opowiadać o zmianach nie tylko w naszym życiu ale też w naszym otoczeniu:
Ich werde Arzt.- Zostanę lekarzem.
Wien wird immer schöner.- Wiedeń robi się/staje się coraz ładniejszy.
| l. pojedyncza/Singular | l.mnoga/Plural | |
| 1.osoba/Person | ich werde | wir werden |
| 2.osoba/Person | du wirst | ihr werdet |
| 3.osoba/Person | er,sie,es wird | sie/Sie werden |
Naucz się gramatyki języka niemieckiego z naszym Instytutem!
Oferujemy szeroki wachlarz kursów stacjonarnych i online, semestralne i intensywne, wdni robocze i w weekendy, grupowe i indywidualne, na wszystkich poziomach zaawansowania A1, A2, B1, B2, C1, konwersacje biznesowe, dla medyków, przygotowawcze do państwowych egzaminów ÖSD…ufff, po prostu zapraszamy na naszą stronę internetową
Korzystamy z najnowszych podręczników i książek do gramatyki wiodących wydawnictw oraz aplikacji internetowych.
Aller Anfang ist schwer.- Każdy początek jest trudny. To przysłowie często jest cytowane. Ale ja wolę inne: Jede Reise fängt mit dem ersten, kleinen Schritt an. Każda wspaniała podróż (również językowa) zaczyna się od pierwszego, małego kroku. Ty już go postawiłeś, bo przeczytałeś mój wpis.
Pozwól sobie na pomyłki, jednak ćwicz tak często, jak to jest możliwe, najlepiej na głos. Übung macht den Meister – Ćwiczenie czyni mistrza 😊
Viel Spaß
Maria Rączka
